Plüton’un en büyük uydusu Charon’da karbondioksit izleri tespit edildi

Plüton’un en büyük uydusu Charon, 1978 yılında keşfedildiğinden bu yana bilim dünyasının dikkatini çekmeye devam ediyor. Son olarak NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), 2022 ve 2023 yıllarında Charon’un kuzey yarımküresine yönelik gerçekleştirdiği dört farklı müşahedede, uydunun yüzeyinde karbondioksit ve hidrojen peroksit izlerini tespit etti.

Plüton’un en büyük uydusu Charon, en kolay tabirle çok soğuk yüzeyi ve ömür barındırma mümkünlüğünün yok denecek kadar az olmasıyla biliniyor. Günümüzde ise James Webb Uzay Teleskobu’nun genişletilmiş dalga uzunluğu aralığı sayesinde, Charon’un yüzeyinden yansıyan ışık hiç olmadığı kadar ayrıntılı bir biçimde tahlil edilebiliyor.

Araştırmacılar uzun vakittir Charon’un yüzeyinde karbondioksit olduğundan şüpheleniyorlardı. Zira bu gaz Güneş Sistemi’nin birçok bölgesinde yaygın olarak bulunuyor. Fakat en değerli soru bu gazın yüzeyde nasıl dağıldığı ve nerede ağırlaştığı oldu. Yapılan tahliller ise, karbondioksitin muhtemelen uzay kayalarının çarpması sonucu yüzeye püskürdüğünü ve Charon’un üst katmanlarında biriktiğini gösteriyor.

Öte yandan hidrojen peroksit izleri, Charon’un yüzeyindeki su moleküllerinin güneş rüzgârları ve UV ışınları üzere radyasyon kaynaklarıyla etkileşime girmesi sonucu oluşmuş olabilir. Bu bulgu, uydunun evrimsel süreci ve radyasyon düzeyleri hakkında pahalı ipuçları sunuyor. Southwest Research Institute’dan araştırma lideri Dr. Silvia Protopapa, “Tercih ettiğimiz yorum, karbondioksitin iç katmanlardan kaynaklandığı ve krater çarpışmaları yoluyla yüzeye çıktığı tarafında. Karbondioksitin, Plüton sisteminin oluştuğu protoplaneter diskte bulunduğu biliniyor.” halinde konuştu.

Charon üzerinde yapılan bu müşahedeler, yalnızca bu uydunun kimyasal yapısı ve evrimsel süreci hakkında bilgi vermekle kalmıyor, birebir vakitte Kuiper Kuşağı’ndaki öteki buzlu cisimlerin oluşum süreçlerine dair bilgiler sunuyor. Münasebetiyle Güneş Sistemi’nin dış bölgelerindeki buz kütlelerinin kökeni ve evrimi hakkında ipuçları sağlayabilir.