Avrupa’da elektrik krizi: Almanya’da fiyatlar sekiz kat yükseldi

Avrupa’da yenilenebilir güç kaynaklarının kâfi üretim yapamaması elektrik fiyatlarını fırlattı. Rüzgar santrallerinin durma noktasına gelmesi, gazla güç üretimini zarurî kıldı. Almanya’da elektrik fiyatları, ağır saatlerde sekiz kat artış gösterdi. Uzmanlar, bu durumun bölge için kıymetli bir ihtar işareti olduğunu vurguluyor.

Rüzgar ve güneş durdu, fiyatlar uçtu

Pan-Avrupa güç borsası Nord Pool’a nazaran 6 Kasım Çarşamba günü, Almanya’da toptan elektrik fiyatları akşam saatlerinde anlık olarak MWh başına 805-820 euro düzeylerine ulaştı. NordPool borsasına nazaran, 18.00 ile 20.00 ortasındaki bu fiyat, son yılların rekorunu kırarak güç krizinin tepe yaptığı 2022 periyodunu hatırlattı. Bu fiyat artışının ana sebebi, Avrupa genelinde tesirli olan rüzgarsız hava şartlarıydı. Mevcut yıllık ortalama fiyatlar ise 2020 yılının iki katından daha yüksek durumda.

Bu hava olayına Almanca’da “Dunkelflaute” ismi veriliyor; yüksek basınç sistemlerinin statik durumu nedeniyle rüzgarların epey zayıfladığı bu devirde, Almanya’da rüzgar gücü üretimi neredeyse sıfırlandı. Bu periyotta güneş gücündeki üretim de düştü. Fraunhofer Güneş Güç Sistemleri Enstitüsü’nün datalarına nazaran, Almanya’daki rüzgar gücü üretimi yıllık ortalama yüzde 32’den yüzde 7’ye kadar düşmüş durumda. Misal bir durum Birleşik Krallık’ta da yaşandı; National Grid datalarına nazaran, İngiltere’de rüzgar gücü üretimi yüzde 7.6 düzeylerine geriledi.

Gaz ve kömür santrallerine olan talep ise arttı. İngiltere’de gazla elektrik üretimi yüzde 60’a, Almanya’da ise yüzde 30’a yükseldi; bu oran Almanya için üç kat artış manasına geliyor. Avrupa’da gaz fiyatlarının hâlâ kriz öncesi düzeylerin iki katından fazla olması, elektrik üretim maliyetlerinin de artmasına neden oluyor. TTF borsasındaki yeni gaz fiyatları 460 doları aşmış durumda.

“Hayalperestler için çalan çan”

Bloomberg, Avrupa’nın süratle yenilenebilir enerji kapasitesini artırmaya çalışmasına karşın, ihtiyat olarak hâlâ değerli hidrokarbonlara bağımlı olduğunu belirtiyor. Bölgedeki en büyük zorluklardan biri, ucuz ve pak güce muhtaçlık duyulduğu her an erişim sağlanabilmesi olarak tabir ediliyor.

Ulusal Güç Güvenliği Fonu (NWF) Lider Yardımcısı Alexey Grivach ise Avrupa’daki mevcut dingin havayı, “Avrupalı hayalperestler için hayatın acı gerçeklerini hatırlatan bir çan” olarak nitelendirdi. Grivach, “Şubat ayında soğuk hava ile birleşen rüzgarsızlık, rüzgar ve güneş gücünün mevcut hissesi ile güç sistemi için çok daha önemli sonuçlar doğuracaktır. Ve hatta öbür olumsuz faktörlerle birleştiğinde çok daha önemli sonuçlar doğuracaktır.” dedi.

Yenilenebilir güç kaynakları, iklim krizini aşmak ve amaçları tutturmak için ülkelerin elindeki en büyük silah gücü olsa da stabil bir güç arzı sağlamak da epey sıkıntı. Güneş ve rüzgar gücü, tabiatları gereği kesintili kaynaklar. Rüzgar yahut güneş yoksa güç de yok. Bunun için üretimin çok ağır olduğu saatlerde üretilen gücün depolanması gerekmekte. Tıpkı vakitte pak güce geçişte nükleer güce düşen hisse da unutulmamalı. Bunun farkında olan ülkeler halihazırda yine nükleer güç santralleri geliştirmeye başlamış durumda. Yeni datalara nazaran dünya genelinde yaklaşık 60 nükleer reaktörün inşaatı sürerken, 110 reaktörün daha inşası planlanıyor. Bu, mevcuttaki santrallerin 3’te 1’inden fazlası kadar yeni santrallerin inşa edileceği manasına geliyor.