Intel CEO’su şirketin ihtiyaç duyduğu doğru kişi mi? Pek öyle görünmüyor

2021 yılında CEO olarak Intel’in başına geçen Pat Gelsinger, şirketi eski gücüne kavuşturmak gayesiyle büyük umutlarla misyona başlamıştı. Lakin üç yılın sonunda, Intel’in mevcut durumu ve yaşadığı önemli zorluklar, Gelsinger’ın yanlışsız başkan olup olmadığının sorgulanmasına yol açıyor. Reuters’ın kapsamlı araştırması, Gelsinger’ın misyonu sırasında aldığı tartışmalı kararların ve yaptığı kusurların Intel’in TSMC ile alakasını bozduğunu ve milyarlarca dolara mal olduğunu ortaya koydu.

Gelsinger, devasa TSMC indirimini kaybettirdi

Gelsinger’ın Intel’e dönüşü, başta yatırımcılar ve çalışanlar tarafından coşkuyla karşılanmıştı. Teknoloji kökenli bir yöneticinin tekrar şirketin başına geçmesi, Intel için olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmişti o periyotlarda. Ne de olsa Gelsinger, mesleğinin 30 yılında Intel için emek dökmüştü.  Fakat bu optimistlik, Gelsinger’ın TSMC konusunda yaptığı yanlışların ortaya çıkmasıyla çok da uzun sürmedi.

Intel, TSMC’den çip üretimi için yüzde 40’a varan indirimler almasına karşın, Gelsinger’ın Tayvan’ın istikrarına dair yaptığı eleştirel açıklamalar, bu indirimlerin geri çekilmesine yol açtı. Gelsinger, Mayıs 2021’de Tayvan’ın jeopolitik durumuna atıfta bulunarak “Tüm yumurtalarınızı bir Tayvan fabrikasının sepetine koymak istemezsiniz” dedi. Daha sonra birebir yılın Aralık ayında bir teknoloji konferansında “Tayvan istikrarlı bir yer değil” diyerek çip üreticilerini ABD’de kalmaya teşvik etti.

Bu tabirler Tayvanlı TSMC’nin Intel’e verdiği cömert şartları (TSMC’nin Intel için çip basacağı 23.000 dolarlık 3 nanometrelik yonga plakalarında yaklaşık yüzde 40 indirim) iptal etmesine yol açtı ve Intel’in kar marjlarını etkiledi. TSMC kurucusu Morris Chang, Gelsinger’in açıklamalarının akabinde “çok kaba bir adam” tabirlerini kullanmıştı.

Gelsinger’ın Intel için çizdiği vizyonda, şirketin TSMC üzere yarı iletken üretim devleriyle rekabet edebilecek bir konuma gelmesi ve büyük bir dökümhane oyuncusuna dönüşmesi yer alıyordu. Bu doğrultuda milyarlarca dolarlık yeni fabrikalar kurmayı ve gelişmiş üretim süreçleri geliştirmeyi amaçlayan Intel, bu maksatlara ulaşmada kıymetli pürüzlerle karşılaştı. Şirketin en yeni teknolojilerinden biri olan 18A çip üretim süreci, teknik problemler ve gecikmeler nedeniyle hedeflenen başarıyı yakalamakta zorlandı ve zorlanmaya devam ediyor. Intel, 18A üretim sürecinin düzgün kalitede olduğunu ve 2025’te süreç liderliğini geri almalarını sağlayacağını söylüyor. Öte yandan potansiyel müşteriler yeni teknolojiyi hala benimsemiş değil. Öte yandan Intel’in üretim tesisi yatırımlarında da gecikmeler yaşanıyor. Polonya ve Almanya’daki projelerin en az 2 yıl ertelendiği açıklanmıştı.

Intel son yıllarda yalnızca kaybediyor

Pat Gelsinger’ın bu dönüşüm planları, birebir vakitte Intel’in yapay zeka çip pazarı için öngördüğü büyük fırsatları da içeriyordu. Temmuz 2023’te analistlere, 1 milyar doları aşan bir fırsat potansiyeli olduğunu belirten Gelsinger, bunun büyük kısmının Gaudi çiplerinden kaynaklandığını söyledi. Lakin Reuters’ın ulaştığı kaynaklara nazaran, Intel bu talebi karşılamak için kâfi TSMC tedarikini o devirde teminata almamıştı. Bu durum, Intel’in tezli amaçlarının sorgulanmasına neden oldu. Aktüel durumda ise Intel, Nvidia ve AMD ile olan yarışında havlu attı; Firma, Gaudi ile artık daha uygun fiyatlı tahliller sunmaya çalışacak.

Intel’in pazar performansında da önemli düşüşler yaşanıyor. Şirketin 2023 yılı geliri, Gelsinger’ın vazifesi devraldığı vakte kıyasla yüzde 30’un üzerinde azalarak 54 milyar dolara düştü. Bu yıl için ise, Intel’in 1986’dan bu yana ilk yıllık net ziyanını açıklayacağı iddia ediliyor. Gelsinger’ın devrinde şirketin hisse pahası, vazifeye birinci başladığı periyoda kıyasla yüzde 66 oranında düştü. O denli ki Starbucks’ın payları Intel’i geçti.

Intel, artan rekabet karşısında durumunu korumakta da zorlanıyor. AMD, data merkezi çip pazarında hissesini artırırken; Amazon ve Google üzere teknoloji devleri, kendi çiplerini geliştirerek Intel’den bağımsızlaşmaya başladı. Yapay zeka odaklı uygulamalarda Nvidia’nın grafik işlemcileri tercih edilirken, Intel AI pazarında kendini kanıtlamak için ağır bir gayret veriyor. 

Tüm bu zorluklar karşısında, Intel yine yapılandırma sürecine girdi ve yaklaşık 15.000 çalışanını işten çıkaracağını açıkladı. Tıpkı vakitte maaş kesintileri ve promosyon sınırlamaları üzere maliyet azaltıcı tedbirler de devreye sokuldu. Gelsinger, kendi maaşında da kesinti yapmasına karşın 2023’te toplam çıkarını, pay senedi ödülleriyle birlikte 16,9 milyon dolara yükseltti.